Czy można być ubezpieczonym jednocześnie w ZUS i KRUS?

Jakie są podstawowe zasady podlegania ubezpieczeniom w ZUS i KRUS?

Według danych GUS z 2023 roku w Polsce zarejestrowanych jest ponad milion gospodarstw rolnych, których właściciele muszą podejmować decyzje dotyczące wyboru systemu ubezpieczeń społecznych. Regulacje prawne jasno określają kryteria przynależności do każdego z systemów. Zakład Ubezpieczeń Społecznych obejmuje obowiązkowym ubezpieczeniem pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, zleceniobiorców oraz osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą. System ten charakteryzuje się wyższymi składkami, ale zapewnia szerszy zakres świadczeń, włączając w to zasiłki chorobowe od pierwszego dnia niezdolności do pracy.

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego dedykowana jest rolnikom posiadającym gospodarstwo rolne o powierzchni przekraczającej 1 hektar przeliczeniowy. Składki KRUS są niższe od składek ZUS, jednak system oferuje bardziej ograniczony zakres świadczeń. Warunkiem podlegania ubezpieczeniu w KRUS jest nieprowadzenie innej działalności zarobkowej lub prowadzenie jej w ograniczonym zakresie.

Przepisy wprowadzają mechanizm weryfikacji podwójnego ubezpieczenia. KRUS regularnie sprawdza, czy ubezpieczeni rolnicy nie podlegają obowiązkowo innemu ubezpieczeniu społecznemu. W przypadku wykrycia takiej sytuacji, następuje analiza, które ubezpieczenie powinno mieć charakter dominujący.

Kiedy można jednocześnie podlegać ubezpieczeniu w ZUS i KRUS?

Przepisy przewidują kilka szczególnych sytuacji, w których dopuszczalne jest równoległe podleganie obu systemom ubezpieczeń. Istotnym czynnikiem jest skala prowadzonej działalności pozarolniczej oraz wysokość osiąganych z niej przychodów. Rolnik prowadzący dodatkowo działalność gospodarczą może zachować ubezpieczenie w KRUS jeśli spełnia łącznie kilka warunków. Podleganie ubezpieczeniu rolniczemu musi trwać nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata przed rozpoczęciem działalności gospodarczej. Przychód z działalności gospodarczej w roku podatkowym nie może przekroczyć kwoty granicznej, która w 2024 roku wynosi 4713 zł miesięcznie. Przekroczenie tego progu skutkuje obowiązkiem przejścia do systemu ZUS.

W przypadku umów zlecenia sytuacja jest bardziej złożona. Rolnik może pozostać w KRUS wykonując pracę na podstawie umowy zlecenia jeżeli wynagrodzenie miesięczne nie przekracza połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę. Przy wyższych kwotach wynagrodzenia powstaje obowiązek odprowadzania składek do ZUS.

Osoby rozpoczynające działalność gospodarczą mogą skorzystać z 14-dniowego okresu na podjęcie decyzji o wyborze systemu ubezpieczeń. W tym czasie teoretycznie podlegają obu systemom, jednak ostatecznie muszą zdecydować się na jeden z nich.

Jak uniknąć problemów z podleganiem pod dwa systemy ubezpieczeń?

1. Analizując możliwości łączenia pracy w gospodarstwie rolnym z inną działalnością zarobkową warto skorzystać z profesjonalnego doradztwa. Doradcy ubezpieczeniowi, księgowi lub prawnicy specjalizujący się w prawie ubezpieczeń społecznych pomogą ocenić indywidualną sytuację i zaplanować optymalne rozwiązania.
2. Prowadzenie szczegółowej dokumentacji finansowej pozwala kontrolować poziom przychodów z działalności pozarolniczej. Regularne sprawdzanie wysokości osiąganych dochodów umożliwia odpowiednio wczesną reakcję w przypadku ryzyka przekroczenia progów dochodowych warunkujących pozostanie w KRUS.
3. Duże naczenie ma terminowe informowanie odpowiednich instytucji o zmianach w sytuacji zawodowej. Zgłoszenie w KRUS podjęcia dodatkowej działalności zarobkowej powinno nastąpić w ciągu 14 dni. Podobnie należy informować o przekroczeniu progów dochodowych czy zakończeniu działalności.

Źródło: KRUS - najnowsze wiadomości.