– Każdy wirus ma za zadanie pozyskać informację lub zdezaktywizować system operacyjny, który zarządza bezpieczeństwem danych osobowych. Jeżeli taki wirus zaatakuje nasz system operacyjny, to albo spowoduje to brak dostępu do systemu i tym samym do danych, albo spowoduje, że dane znajdujące się w systemie zostaną przesłane do nowego właściciela tego systemu. Tymi danymi są informacje o potencjalnych klientach np. banku czy o wartościach finansowych, którymi on obraca – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes dr Dariusz Wasiak, wykładowca Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu.
Cyberprzestępcy coraz częściej wykorzystują oprogramowanie ransomware, które wymusza na użytkownikach okupy. W maju wirus WannaCry zaatakował łącznie 200 tys. systemów w 150 krajach. Miesiąc później Petya zaatakował firmy i instytucje na całym świecie. Eksperci z Kaspersky Lab i B2B International obliczyli, że całkowity koszt ataku na firmę z wykorzystaniem oprogramowania ransomware może wynosić średnio ponad 713 tys. dol.
Oprogramowanie ransomware było jednym z głównych cyberzagrożeń także w 2016 roku. Jak wynika z danych Kaspersky Lab, częstotliwość takich ataków na firmy wzrosła w ciągu roku trzykrotnie – w styczniu ataki te były przeprowadzane co 2 minuty, a w październiku co 40 sekund. W przypadku osób indywidualnych ataki występują co 10 sekund. Z kolei firma G Data wskazuje, że w pierwszym kwartale tego roku została osiągnięta liczba ataków ransomware z drugiej połowy 2016 roku.
– Wirusy szybko rozpowszechniają się po sieci, ponieważ często korzystamy z niezabezpieczonego wi-fi. Często również system, który nas atakuje, nie jest traktowany przez program antywirusowy jako wirus, działa jako normalna informacja przekazana przez inny podmiot. Dzieje się tak, ponieważ jesteśmy identyfikowani za pomocą tzw. ciasteczek. Dzięki nim atakujący wiedzą, co zainteresuje daną osobę, aby kliknęła w plik lub folder w celu aktywacji wirusa, który doprowadzi do utraty danych bądź zablokowania całego systemu – tłumaczy Dariusz Wasiak.
Z raportu „Cyber Risks 2017” opracowanego przez FireEye i Marsh & McLennan Companies wynika, że cyberzagrożenia mogą dotknąć niemal każdy sektor gospodarki, a europejskie przedsiębiorstwa nie są na nie odpowiednio przygotowane. W 2016 roku rosnącą liczbę ataków ransomware najdotkliwiej odczuły branże finansowa, produkcyjna, telekomunikacyjna, agencje rządowe i sektor zdrowotny. Najbardziej pożądane przez hakerów dane to tajemnice handlowe przedsiębiorstw (19 proc. danych skradzionych w atakach cybernetycznych w Europie w minionym roku) oraz informacje dotyczące systemów kontroli i plany strategiczne (18 proc.). Firmy, choć teoretycznie wiedzą, jak się bronić, przy atakach często są bezradne. Zdaniem ekspertów z firmy Fortinet koszty okupów w przypadku takich ataków będą coraz wyższe.
Cyberatakom trudno zapobiegać – ich skuteczność zależy od narzędzi i umiejętności hakera, a także od zabezpieczeń w firmach, jednak tu często najsłabszym ogniwem jest człowiek, który nie dopełnia procedur.
– Drukarka pracująca w sieci wi-fi umożliwia wejście do systemu, tak samo administrator bezpieczeństwa informacji, który działa na systemie jako administrator, a nie jako potencjalny klient bądź odbiorca tego systemu, cały czas jest otwarty na możliwość ataku. Są to elementy, które mogą wpłynąć na to, że haker może wejść do systemu i wyciągnąć dane z instytucji – przekonuje ekspert WSB.
Po każdym ataku powinna nastąpić analiza, dlaczego doszło do cyberataku, co okazało się słabym ogniwem, czy atak był wynikiem zaniedbania i co miał na celu. W zależności od okoliczności należy poszukać rozwiązania w organizacji.
Prywatni użytkownicy także mają możliwości, by zabezpieczyć się przed cyberprzestępcami.
– Podstawową kwestią jest program antywirusowy. Obecne ataki pokazują jednak, że program antywirusowy może nie spełniać swojej roli. Program hakerski oparty jest na wiadomościach, które są sprofilowane przez ciasteczka. Podstawową kwestią jest więc wyłączenie ciasteczek, one bowiem pokazują, czym jesteśmy zainteresowani w sieci. Hakerzy wykupują te informacje w sposób legalny, profilując jednostkę pod określonym kątem – wskazuje Dariusz Wasiak.
Ekspert radzi także, by szyfrować posiadane dane.
– Nawet jeśli je utracimy, odbiorca nie mając kodu, ma do nich utrudniony dostęp bądź wręcz niemożliwe będzie odczytanie umieszczonych tam informacji. Jest to wymóg RODO [Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych – red.], które wchodzi od 2018 roku i nakazuje szyfrowanie takich elementów, wykonanie skutecznych działań zabezpieczających. Dzięki temu w sytuacji utraty takich nośników będziemy mieć pewność, że niechciany odbiorca nie odczyta danych, które są tam zawarte – mówi dr Dariusz Wasiak.
