– Stopy procentowe w Polsce i w całej Europie prawdopodobnie w tym roku pozostaną bez zmian. W USA natomiast z pewnością wzrosną w stosunku do poziomu, z którym mamy do czynienia obecnie. Amerykański bank centralny w marcu podniósł stopy procentowe o 25 punktów bazowych. Spodziewamy się, że jeszcze dwukrotnie dokona takiej korekty, w sumie podnosząc je o 75 punktów bazowych – prognozuje w rozmowie z agencją informacyjną Newseria Biznes Mariusz Adamiak, dyrektor biura strategii rynkowych PKO Banku Polskiego.
Zgodnie z prognozami większości ekonomistów amerykański Fed podniósł w marcu stopy procentowe, w tym stopę bazową do przedziału 0,75–1 proc. (z poziomu 0,50–0,75 proc.). Jednocześnie zapowiedział, że w tym roku należy się spodziewać jeszcze dwóch podwyżek (każda o 25 pb). Fed przewiduje, że w 2019 roku stopy procentowe osiągną w Stanach Zjednoczonych poziom 3 proc.
Obecnie kształtują się one na poziomie sprzed wybuchu kryzysu finansowego. Do 2015 roku Fed utrzymywał stopy procentowe na niskim poziomie w celu stymulowania gospodarki, która podnosiła się po recesji. Marcowa podwyżka stóp w USA była trzecią w tej dekadzie. Pierwsza miała miejsce w 2015 roku, druga – w grudniu ubiegłego roku. Fed zerwał z polityką niskich stóp procentowych, ponieważ amerykańska gospodarka stabilnie rośnie. Wzrost PKB za oceanem ma sięgnąć w tym roku 2,2 proc, a inflacja – 1,9 proc. Odwrotna sytuacja ma miejsce w Europie, gdzie główna stopa procentowa utrzymuje się na poziomie 0 proc.
– Sytuacja w Europie jest nieco inna niż w USA, ponieważ inflacja, choć odbiła się od bardzo niskiego poziomu, to trwałość tego wzrostu jest kwestionowana. Duże przełożenia na to miał wzrost cen ropy naftowej, który ma charakter przejściowy. Ceny ropy nie będą dalej rosnąć, a więc również inflacja powinna się ustabilizować. Podobną sytuację mamy w Polsce, gdzie inflacja także powinna się unormować. Nie ma więc powodu, żeby banki centralne reagowały nerwowo, i myślę, że w tym roku będą utrzymywały stopy bez zmian – ocenia Mariusz Adamiak.
W lutym inflacja w strefie euro przyspieszyła do poziomu 2 proc. rdr. wobec 1,8 proc. rdr. miesiąc wcześniej (według danych Eurostatu). Aktualnie znajduje się na poziomie najwyższym od blisko czterech lat. Eksperci oceniają, że wyższa inflacja w strefie euro na początku tego roku jest podyktowana wzrostem cen paliw. Jedną z przyczyn jest też prowadzony przez EBC co miesiąc skup obligacji wartych kilkadziesiąt miliardów euro. Agencja ratingowa Fitch spodziewa się, że szybsze tempo inflacji w strefie euro jest tymczasowe, dynamika cen spadnie po I kwartale tego roku, a Europejski Bank Centralny będzie skupował aktywa do końca tego roku.
– Wzrost gospodarczy w strefie euro w bieżącym i ubiegłym roku będzie oscylował w granicach 1,5–2 proc. Analizując warunki europejskie, to całkiem przyzwoity wynik, biorąc pod uwagę to że przez lata mieliśmy do czynienia ze stagnacją lub wręcz recesją. Wciąż jednak jest to wzrost, który nie gwarantuje rozwiązania najbardziej palących europejskich problemów, czyli ogromnego zadłużenia rządów i wysokiego bezrobocia. Dlatego mimo wzrostu gospodarczego mamy do czynienia z umiarkowaną presją inflacyjną. Ten wzrost nie spowoduje w najbliższym czasie istotnej zmiany polityki banków centralnych – prognozuje Mariusz Adamiak.
Bezrobocie w strefie euro od kilku lat nieznacznie spada, ale wciąż kształtuje się na dość wysokim poziomie. Jak podał Eurostat, w styczniu stopa bezrobocia wyniosła 9,6 proc. Europejski Bank Centralny, w odróżnieniu od amerykańskiego Fedu, raczej nie ma w planach podwyżki stóp procentowych w najbliższym czasie. Zdaniem większości ekonomistów podobnie zachowa się Rada Polityki Pieniężnej, która nie podniesie w tym roku kosztu pieniądza w Polsce, mimo wzrostu inflacji, niskiego bezrobocia i spodziewanego przyspieszenia gospodarczego. Od marca 2015 roku po serii obniżek główna stopa referencyjna w Polsce pozostaje na historycznie niskim poziomie 1,5 proc.
– Rada Polityki Pieniężnej spokojnie przygląda się sytuacji gospodarczej w Polsce. Mamy do czynienia z odbiciem wzrostu gospodarczego, który w tym roku powinien przekroczyć 3 proc., ale niewielka jest wciąż presja inflacyjna. Po ostatnich wzrostach inflacja powinna się ustabilizować, ale RPP nie obawia się, że wymknie się ona spod kontroli. Nie sądzę, żeby w tym roku skorygowała stopy procentowe. RPP będzie się raczej przyglądać, jak inflacja ukształtuje się w kolejnych kwartałach i ewentualnie wtedy zareaguje – mówi Mariusz Adamiak.
Dyrektor biura strategii rynkowych PKO Banku Polskiego spodziewa się, że obecna sytuacja spowoduje, że aktywa dolarowe będą bardziej atrakcyjne dla inwestorów, a kurs dolara będzie rósł w stosunku do euro i złotego. Polska waluta powinna natomiast pozostać stabilna względem euro.
– Nie sądzimy, żeby tutaj były istotne zmiany, choć myślimy, że złoty się nieco osłabi dzięki temu, że Rada Polityki Pieniężnej mimo wzrostu inflacji będzie utrzymywać stopy procentowe bez zmian. Będzie to korzystne dla naszej gospodarki, ze względu na przedsiębiorców, którzy czują istotną presję na wzrost płac i kurs walutowy, a lekko słabszy niż obecnie złoty pomoże eksporterom – mówi Mariusz Adamiak. – Eksporterzy odczuwają efekty wzrostu kosztów płac i ten bufor walutowy w postaci względnie słabego złotego powinien im pomóc przetrwać trudny czas i utrzymać rentowność.
Utrzymanie obecnego poziomu stóp procentowych w Polsce przełoży się na stabilne koszty kredytów. Wzrost stóp procentowych zaowocowałby korektą rat kredytowych w górę, co znalazłoby odbicie w kieszeniach zadłużonych Polaków.
